Tijdens de zwangerschap kunnen er meerdere echo’s van je baby worden gemaakt. Vaak worden er standaard een termijnecho en een 20 weken echo gemaakt. De termijnecho vindt rond de 10 weken zwangerschap plaats en is de eerste kennismaking met de baby. Deze echo wordt vooral gebruikt om te bepalen wanneer de bevruchting precies heeft plaatsgevonden en op welke datum de baby uitgerekend is. Tijdens de 20 weken echo wordt er gekeken of de baby zich goed ontwikkeld en of er geen medische afwijkingen gevonden kunnen worden. Omdat het hier beide om medische echo’s gaat, worden deze echo’s over het algemeen vergoed door de zorgverzekering.
Maar sinds 2021 wordt in Nederland ook de zogeheten 13 weken echo aangeboden. Deze echo is een aanvulling op de andere twee echo’s en kan ook worden gebruikt om medische afwijkingen vroegtijdig te signaleren. In dit artikel bespreken we wat er precies gedaan wordt bij een 13 weken echo en of je bij deze echo het geslacht van je baby al kunt bepalen.
Wat wordt er precies onderzocht bij de 13 weken echo?
De 13 weken echo vindt plaats in de dertiende week van de zwangerschap. Zoals gezegd kan de 13 weken echo, net als de 20 weken echo, gebruikt worden om medische afwijkingen op te sporen. De 13 weken echo is niet verplicht, maar je kunt voor deze echo kiezen zodat je al vroeg in de zwangerschap kunt onderzoeken of je geen kind geen ernstige lichamelijke afwijkingen heeft. Als er dan vervolgonderzoek plaats moet vinden, heb je meer tijd om te bedenken wat je met de uitslag wilt doen dan bij de 20 weken echo (als de zwangerschap al een stuk verder gevorderd is). Veel toekomstige ouders kiezen er ook voor om de NIPT test uit te laten voeren.
Dit betekent echter niet dat de 13 weken echo een vervanging van de 20 weken echo is: ook deze zal nog gewoon plaatsvinden wanneer je ervoor kiest om een 13 weken echo te laten uitvoeren. Tijdens de 13 weken echo is de baby namelijk nog een stuk minder ver ontwikkeld dan tijdens de 20 weken echo. Dit betekent ook dat er tijdens deze echo nog lang niet zoveel zichtbaar is. Maar enkele ernstige afwijkingen, zoals bijvoorbeeld een open schedel, kunnen dus al wel worden gesignaleerd.
Wat kun je zien op echo?
Tijdens de 13 weken echo wordt er (onder andere) gekeken naar
- de schedel,
- de buik,
- de ledematen,
- de wervelkolom,
- de placenta
- en de nekplooi van de baby.
Er wordt ook gekeken of het vruchtwater normaal is. Hoewel ernstige afwijkingen tijdens deze echo gesignaleerd kunnen worden, zijn er ook veel dingen die tijdens deze echo nog niet gezien kunnen worden. Zo kunnen afwijkingen aan het hart, het gezicht en de nieren met de 13 weken echo nog niet worden vastgesteld.
Tijdens de 13 weken echo kan nog niet worden vastgesteld of een baby
- Downsyndroom,
- het Edwards syndroom
- of het patausyndrooom heeft.
Wél kunnen er soms afwijkingen gevonden worden die de kans vergroten dat het kindje ook een bepaalde erfelijke aandoening heeft. In dat geval kun je worden doorverwezen voor verder onderzoek. Over het algemeen zal er eerst een uitwendige echo uitvoeren. Als de echo te onduidelijk is (bijvoorbeeld omdat de baby nog te klein is of omdat hij/zij in een verkeerde positie ligt) dan zal de echoscopist ook een inwendige echo aanbieden. Die kan in dezelfde sessie plaatsvinden.
Kan ik het geslacht van mijn baby bepalen bij de 13 weken echo?
Is het mogelijk om het geslacht van je baby te bepalen tijdens de 13 weken echo? Na 13 weken zit het eerste trimester van de zwangerschap erop. De baby is nu ongeveer 7 tot 8 centimeter groot en hij of zij weegt ongeveer 18 gram. Met 13 weken beginnen ook de botten en de stembanden van de baby te ontwikkelen. En tussen de benen van de baby begint zich het geslachtsorgaan te vormen.
Na 13 weken zal dit geslachtsorgaan als een klein uitsteekseltje zichtbaar zijn op de echo. Het duurt echter nog even voordat dit uitsteekseltje zich tot een volledig geslachtsorgaan ontwikkeld heeft. Pas tegen week 16 zal er bij jongens een duidelijk piemeltje en bij meisjes een duidelijke clitoris te onderscheiden zijn. In week 13 zijn deze uitsteeksels bij jongens en meisjes nog moeilijk van elkaar te onderscheiden.
Vroegtijdige geslachtsbepaling van je baby is lastig
Dit betekent ook dat het lastig is om een betrouwbare geslachtsbepaling te doen aan de hand van de 13 weken echo. In sommige gevallen zou er wel een schatting kunnen worden gemaakt, als de baby zich bijvoorbeeld al wat verder ontwikkeld heeft en het geslachtsorgaan iets duidelijker te herkennen is. Ook stelt de ‘Nub-theorie‘ (vernoemd naar het Engelse woord ‘nub’ wat letterlijk bultje of uitsteekseltje betekent) dat het uitsteekseltje zelf al voldoende is voor een betrouwbare geslachtsbepaling.
Volgens deze theorie kun je namelijk het geslacht van de baby aflezen aan de hoek die het uitsteekseltje maakt ten opzichte van het lichaampje van de baby. Bij meisjes zou het uitsteekseltje zich in het verlengde van de ruggengraat bevinden terwijl het uitsteekseltje bij jongens een hoek van 30 graden zou maken. Op basis hiervan zou dus ook na 13 weken al een schatting van het geslacht kunnen worden gemaakt.
Een tijd geleden was er ook een hype rondom de Ramzi methode, waarbij je het geslacht van je baby zou kunnen bepalen doormiddel van de positie van de placenta.
Eventuele geslacht mag niet vermeld worden.
Toch is dit geen optie tijdens de 13 weken echo. Niet alleen is het nog onduidelijk hoe betrouwbaar de Nub-theorie daadwerkelijk is, maar het is voor echoscopisten ook verboden om tijdens deze echo al iets over het geslacht zeggen. Het doel van de 13 weken echo is namelijk puur medisch. Het gaat hier echt om een vroegtijdige gezondheidscheck voor je baby. Zelfs áls er al iets over het geslacht gezegd zou kunnen worden, zul je dat tijdens deze echo dus nog niet te horen krijgen.
Heb je te weinig geduld om op de 20 weken echo te wachten? Dan kun je wel overwegen om na 16 weken alvast een pret echo te laten maken. Tijdens deze echo zal de echoscopist over het algemeen al wél iets kunnen zeggen over het geslacht van je baby.
Ook interessant: Zwanger en Hand-, voet- en mondziekte hebben is dat gevaarlijk?